ในปัจจุบัน ประเทศไทย มีบ้านเณรประจำอัครสังฆมณฑลทั้ง 2 แห่ง และทั้ง 8 สังฆมณฑล รวมถึงบ้านเณรในคณะนักบวชต่าง ๆ อีกจำนวนมาก หากนับจำนวนสามเณรที่เคยได้รับการอบรมจากทุกบ้านเณรรวมกันก็เป็นจำนวนหลักหมื่นกันทีเดียว มีเพียงจำนวนประมาณร้อยละสิบ ที่ได้รับเลือกสรรค์ให้ได้รับศีลบวชตามกระแสเรียก และจำนวนร้อยละเก้าสิบ ที่ได้รับกระแสเรียกให้เป็นฆราวาส บรรดาอดีตสามเณรเหล่านี้เป็นผู้ที่เคยได้รับการอบรม และฝึกฝนอย่างเข้มข้นในด้านจิตตารมณ์ “รักและรับใช้” มามากบ้างน้อยบ้าง ถือได้ว่าเป็นกลุ่มฆราวาสที่สามารถเป็นกำลังสำคัญในงานแพร่ธรรมฆราวาสของพระศาสนจักรเป็นอย่างดี พระศาสนจักรจึงมีดำริให้ก่อตั้ง “ศูนย์ศิษย์สามเณราลัย” ขึ้น
ศูนย์ศิษย์สามเณราลัยก่อตั้งขึ้นมาตั้งแต่ ปี ค.ศ.1959 ในสมัยที่ประเทศไทยมีเพียง 3 มิสซัง และมีบ้านเณรพื้นเมืองเพียงแห่งเดียวที่ย้ายจากบางนกแขวก มาตั้งเป็นบ้านเณรพระหฤทัย ที่ศรีราชา โดยดำริของท่านสังฆราช มิแชล มงคล ประคองจิต
ปัจจุบัน ศูนย์ศิษย์สามเณราลัย เป็นองค์กรหนึ่งของแผนกฆราวาส ในสภาพระสังฆราชคาทอลิกแห่งประเทศไทย ที่มีพันธกิจหลักในการรวบรวมศิษย์เก่าของทุกสามเณราลัยให้เป็นกลุ่มฆราวาสที่พร้อมรับใช้ และเป็นกำลังสนับสนุนหลักในกิจการของพระศาสนจักร
วัตถุประสงค์หลักของศูนย์ฯ คือเพื่อส่งเสริมความสามัคคี และความช่วยเหลือระหว่างสมาชิก ทั้งฝ่ายกาย ฝ่ายวิญญาณ, ส่งเสริมความกตัญญูต่อสถาบันบ้านเณร, ร่วมมือประสานงานกับศูนย์ศิษย์สามเณราลัยของบ้านเณรต่าง ๆ ตลอดจนองค์การคาทอลิกอื่นตามกำลังสามารถ เพื่อจะสามารถ สนับสนุนและส่งเสริมให้สมาชิกบำเพ็ญตนเป็นประโยชน์แก่พระศาสนจักร และสังคมประเทศชาติ ไม่เกี่ยวข้องกับการเมือง
คุณพ่ออธิการบ้านเณร เป็นจิตตาธิการของศูนย์ฯ โดยตำแหน่ง และเนื่องจากในปัจจุบันประธานศูนย์ฯ เป็นประธานศูนย์ศิษย์สามเณราลัย แห่งอัครสังฆมณฑลกรุงเทพฯ คุณพ่อจิตตาธิการของศูนย์ฯ ในปัจจุบันจึงได้แก่ คุณพ่อไชโย กิจสกุล ท่านอธิการแห่งสามเณราลัยนักบุญยอแซฟ สามพราน
ฆราวาสนับเป็นสร้างฐานรากที่สำคัญของพระศาสนจักร การเสริมสร้างฐานที่มั่นคงเพื่อนำพาศาสนจักรให้ดำรงคงอยู่ และดำเนินการทุกอย่างให้เป็นไปตามจิตตารมณ์แห่งคำสอน ขององค์พระเยซู
คริสตเจ้า ด้วยการนำของสภาพระสังฆราช บรรดาศิษย์สามเณรนับเป็นกลุ่มฆราวาสที่มีพื้นฐานแห่งจิตตารมณ์ใกล้เคียงกัน สามารถพัฒนาให้เป็นบุคคลากรและกำลังสำคัญในงานฆราวาสต่าง ๆ ได้ดี ความพยายามในการรวบรวมบรรดาศิษย์เก่าจึงนับเป็นการนำประโยชน์อย่างมากมาสู่พระศาสนจักรไทยอีกหนทางหนึ่ง
บรรดาศิษย์เก่าของบ้านเณร ที่รวมตัวกัน ก็เป็นกลุ่มฆราวาสกลุ่มหนึ่งที่เน้นการส่งเสริมบ้านเณร ขณะที่บ้านเณรยังคงต้องการแรงสนับสนุนจากฆราวาสท่านอื่น ๆ และกลุ่มฆราวาสอื่น ที่เป็น “ผู้ให้” แก่บ้านเณรตัวจริงอยู่เช่นเดิม ไม่เพียงแต่ปัจจัยในการหล่อเลี้ยงสามเณรให้เติบโต เจริญพร อย่างเหมาะสมเท่านั้น แต่การสนับสนุนกระแสเรียกของบุตร หลาน ของเหล่าฆราวาสทั้งหลาย จะนับเป็นการสนับสนุนให้แก่พระศาสนจักรอย่างแท้จริง จำนวนสามเณรของบ้านเณรในปัจจุบันลดลงอย่างมาก
การรวมตัวของศิษย์เก่าบ้านเณรน่าจะเป็นพลังให้ฆราวาสคริสตชนกล้าที่จะส่งลูกหลานเข้ารับการฝึกอบรมที่บ้านเณร ทบทวนค่านิยมในการเสียสละบุตรหลานให้เข้าบ้านเณร เพื่อจะได้มีพระสงฆ์เผยแพร่ พระธรรมคำสอนของพระเยซูคริสต์ อย่างยั่งยืน เป็นการสืบทอดศาสนจักรไทยให้ยาวนานเพื่อคนรุ่นหลัง และตลอดไป การรวมตัวกันของฆราวาสที่มิใช่งานหลักของแต่ละคน และมิใช่งานที่มุ่งหวังประโยชน์ส่วนตน จึงเป็นงานที่จำเป็นต้องอาศัยความเสียสละ ความรัก และความวางใจต่อพระพรในการทำงานส่วนนี้มาก ๆ เราจึงวอนขอพละกำลัง ความไม่ย่อท้อ และความมุ่งมั่นจากแบบอย่างของท่านนักบุญยอแซฟ องค์อุปถัมภ์ของศูนย์ ฯ เพื่อนำพากิจการของศูนย์ให้สำเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์
ประธานศูนย์ฯ คนปัจจุบัน คือคุณอภิชัย วงศ์วิไลวารินทร์ พร้อมด้วยคณะกรรมการ ที่มีวาระเลือกตั้งใหม่ทุก ๆ 2 ปี มีการประชุมพบปะกันเป็นประจำ ในทุก ๆ เย็นวันอังคารที่ 2 ของเดือน ณ ห้องประชุมบ้านพักพระสงฆ์ วัดธรรมมาสน์นักบุญเปโตร บางเชือกหนัง จึงขอเรียนเชิญ ตัวแทนศูนย์ศิษย์เก่าของทุกบ้านเณร, บรรดาเณรเก่าของทุกบ้านเณร และผู้สนใจ ร่วมพบปะกันได้ในโอกาสดังกล่าว อาจมีการประชุมสัญจรกันบ้างในบางครั้ง ก็สามารถติดตาม สอบถาม ข่าวคราวการประชุมกันได้ที่ Facebook : Salterrae Thai หรือ โทร. 02-681-3900 ต่อ 1301 หรือ 1308 ติดต่อ คุณอาวุธ กงมนตรี เจ้าหน้าที่ประจำของศูนย์ฯ
แผนกฆราวาส ในสภาพระสังฆราชคาทอลิกแห่งประเทศไทย 